Cele i założenia główne Ogólnopolskiego Projekt Polskiego Związku Szachowego
„Edukacja przez Szachy w Szkole”
W 2012 roku w międzynarodowych badaniach PIRLS i TIMSS, sprawdzających głównie kompetencje matematyczne i znajomość zagadnień z zakresu nauk przyrodniczych dziesięciolatków, polscy uczniowie wypadli najgorzej w Europie. Celem projektu Polskiego Związku Szachowego jest zwiększenie umiejętności matematycznych polskich uczniów. Szczególnie w zakresie logiki, orientacji przestrzennej, myślenia analitycznego, rozwiązywania problemów oraz kształtowanie ważnych cech osobowości; jak odpowiedzialność, koncentracja, intuicja.
Cel będzie realizowany poprzez uruchomienie pilotażowego wprowadzenia nauczania gry w szachy jako zajęć obowiązkowych w edukacji wczesnoszkolnej w około 70 szkołach podstawowych na terenie całego kraju przez dwa lata, przeszkolenie nauczycieli tych szkół z metodyki nauczania gry w szachy oraz przeprowadzenie wystandaryzowanych badań naukowych na temat ich wpływu na osiągnięcia edukacyjne i rozwój ogólny dzieci.
Tak sformułowana innowacja edukacyjna ma akceptację Ministra Edukacji Narodowej (spotkanie grupy roboczej pod przewodnictwem wiceministra Mirosława Sielatyckiego odbyło się w MEN 09.10.2012).
Badania tego rodzaju zostały do tej pory przeprowadzone jedynie w niewielkim zakresie w Polsce (Gorzów Wielkopolski) oraz na świecie (Stany Zjednoczone), pokazały jednak niezwykle pozytywny wpływ „królewskiej gry” nie tylko na rozwój intelektualny dzieci i młodzieży, ale także społeczny, psychiczny i ogólny. Twórca teorii inteligencji wielorakich, jednej z najpopularniejszych teorii psychologiczno-edukacyjnych naszych czasów amerykański profesor Howard Gardner, właśnie przy pomocy szachów ilustruje możliwości rozwoju dwóch z dziewięciu rodzajów inteligencji człowieka ( logiczno-matematyczna i przestrzenna).
Korzyści płynące z nauczania gry w szachy na różnych etapach edukacyjnych docenia także Unia Europejska. W wydanym 15.03.2012 Oświadczeniu Pisemnym Parlamentu Europejskiego w sprawie wprowadzenia do systemów oświaty w Unii Europejskiej programu „Szachy w szkole” (0050/2011) czytamy między innymi „szachy są grą dostępną dla dzieci z każdej grupy społecznej, mogą przyczyniać się do osiągnięcia spójności społecznej i realizacji celów politycznych takich jak integracja społeczna, zwalczanie dyskryminacji, zmniejszenie wskaźnika przestępczości czy nawet walka z różnymi rodzajami uzależnień (…), bez względu na wiek dziecka szachy mogą poprawić jego koncentrację, zwiększyć cierpliwość i wytrwałość, a także rozwinąć zmysł twórczy, intuicję, pamięć oraz umiejętności analitycznego myślenia i podejmowania decyzji; mając na uwadze, że gra w szachy uczy też determinacji, motywacji i sportowego zachowania…”.
Celem pośrednim projektu Polskiego Związku Szachowego jest także przeszkolenie nauczycieli szkół podstawowych w zakresie zarówno gry w szachy, jak i dydaktyki i metodyki jej nauczania, tym samym umożliwiając im wspieranie rozwoju ogólnego wychowanków poprzez nauczanie gry w szachy, jak i poszerzenie własnych kompetencji i kwalifikacji.
W latach 2013 – 2015 projekt został wprowadzony w formie pilotażu w wybranych województwach, we współpracy z licznymi partnerami, takimi jak: władze samorządowe, wojewódzkie kuratoria oświaty, wojewódzkie związki szachowe, ośrodki doskonalenia nauczycieli, szkoły i przedszkola, a także partnerzy i patroni ze sfery pozabudżetowej. W roku 2015 projekt objął szkoły we wszystkich województwach w Polsce.
Na terenie Warszawy projekt realizowany jest przede wszystkim we współpracy z Biurem Edukacji m. st. Warszawy i w nawiązaniu do innych miejskich przedsięwzięć edukacyjnych nosi nazwę „Wars i Sawa grają w szachy”.
Anna Harazińska
Koordynator Ogólnopolskiego Projektu
„Edukacja przez Szachy w Szkole”
Polskiego Związku Szachowego
Pełny tekst deklaracji Parlamantu Europejskiego
Do pobrania w formacie PDF